Gazze’de çoğu çocuk on binlerce insanı katleden İsrail, işgal altında tuttuğu Filistin topraklarında da zulme devam ediyor. Batı Şeria’da yaşayan Filistinliler yıllardır arazilerini işgalci yerleşimcilere kaptırmamak için ölümleri pahasına mücadele etmek zorunda kalıyor.
Filistinli Mansiye ailesi, işgal altındaki Batı Şeria’nın güneyindeki Zahiriyye kasabasının doğusunda yüzlerce dönüm araziye sahip. Günlerdir İsrailli yerleşimcilerle bu arazilere el konmasını engellemek için arazide mücadele veriyorlar.
Al-Jazeera’da yer alan bir habere göre, arazinin sahiplerinden Naif Mansiye, işgal güçlerinin 7 Ekim 2023’ten bu yana arazilerine erişimlerini engellediğini ancak birkaç gün önce bir yerleşimcinin traktörle arazilerini sürdüğünü gördüklerini söyledi. Bunun üzerine İsrail makamlarına şikayette bulundular fakat sonuç alamadılar.
Arazinin sahipleri arazilerine giderek sürmek istedi. Ancak işgal ordusu onları araziden çıkardı ve yerleşimci kişi ekili buğdaylara rağmen araziyi yeniden sürmeye başladı. Askerler müdahale etmedi.
Mansiye ailesinin yaşadığı bu durum, Batı Şeria’da yaşananların küçük bir örneği. İşgal güçleri, Batı Şeria’da 29 yerleşim bölgesi kurdu. Bu bölgeler, binlerce dönüm tarım ve otlak alanlarını kapsama alanı içine alıyor. Bunların %70’i Batı Şeria’nın doğusunda yer alıyor.
Tarım Yerleşimleri
Son yıllarda araştırmacılar, İsrail’in El-Halil dağlarında üzüm yetiştirme eğilimi gösterdiğini tespit etti. Bununla beraber İsraillilerin Filistinlilere ait olan Batı Şeria’nın tarım alanlarında yetişebilecek hurma ve narenciye gibi ürünlerin ekildiği projelere de ilgi gösterdiklerini bildiriyorlar.
Arazi Araştırmaları Merkezi’nden saha araştırmacısı Racih Talahime, son birkaç yılda El-Halil bölgesinde üzüm bağlarının yaygınlaştığını belirtiyor.
Talihime, bu bağların, Filistin’in tarımsal kimliğine yönelik savaşın parçası olan bir saldırı olduğunu söylüyor. El-Halil’in çevresindeki yüzlerce dönümlük araziye yayılan bu bağlar, işgal ile gasbedilmiş sularla besleniyor ve Filistin’e kültürel olarak bağlı ürünlerle rekabet ediyor.
Filistin Üzüm Konseyi’nin 2021 verilerine göre, Filistin yılda yaklaşık 50 bin ton üzüm üretiyor ve bunun yarısını El-Halil karşılıyor. Ancak İsrail, askeri emirlerle tamamen hukuksuz olarak Filistinlilere ait arazilere el koyarak bu alanları yerleşimcilere tahsis ediyor.
Batı Şeria’daki tarımın yok edilişi
Gazze’de süren savaşla eşzamanlı olarak, Batı Şeria’daki tarım sektörü milyonlarca dolarlık zarara uğradı.
Filistin Tarım Bakanlığı verilerine göre, 7 Ekim 2023’ten bu yana 8218 çiftçi zarar gördü ve doğrudan tarımsal zararlar yaklaşık 76 milyon dolara ulaştı. Bu zararlar arasında zeytin ağaçlarının yakılması, kırılması ve sökülmesi, zeytin meyvelerinin çalınması, çiftçilerin arazilerine erişiminin engellenmesi, su kaynaklarının hedef alınması, tarım ekipmanlarının ve makinelerinin el konulması, arazilerin kazılması ve yolların yok edilmesi yer alıyor.
Tarımın baskı altına alınması, Filistinlilerin topraklarından uzaklaştırılması ve yerleşimcilerin kullanımına bırakılması amacını taşıyor.
Gazze’de tarımın yok edilişi
Filistin Tarım Bakanlığı ve Filistin Merkezi İstatistik Kurumu’na göre, Gazze’de savaşın ilk 12 ayında tarımsal kayıplar yaklaşık 2 milyar doları buldu.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Eylül 2023’te yayımladığı bir rapora göre, Gazze’deki tarım arazilerinin %68’i tahrip edildi. Ayrıca, plastik seraların %44.3’ü, 537 ev bahçesi, 484 tavuk kümesi, 591 koyun ağılı, 400 tarım deposu ve 59 inek çiftliği yok oldu.
Gazze Şeridi’nde tarımsal üretim, 2022 yılında 575 milyon doları buldu. Bunun %54’ü bitkisel üretimden, %46’sı ise hayvansal üretimden sağlanmıştı.
Tarım ve ekonomik katkısı
2021 yılında, Filistin’de tarım sektörü gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) %7’sini oluşturdu. 2024’ün ilk çeyreğinde tarımın GSYİH’ye katkısı, 137 milyon dolar olarak hesaplandı.
Savaş öncesinde Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı da (TİKA) Gazze’deki tarımsal kalkınmanın desteklenmesi kapsamında “model çiftlik” kurmuştu.
İsrail’in tarım sektörüne yönelik uyguladığı yıkım politikası, Filistin’in tarımsal kimliğini tehdit eden ve ekonomik dayanıklılığını zayıflatmayı hedefleyen planlı bir stratejiyi yansıtıyor.
Editör: Kevser Karatosun